Từ tri thức bản địa đến bảo tồn bền vững: Nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Thiên Hương và hành trình bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Trường Đại học Lâm nghiệp

Luận án ghi dấu bằng những kết quả ấn tượng: ghi nhận 101 loài thực vật nguy cấp, quý, hiếm, trong đó 21 loài lần đầu tiên phát hiện tại khu vực nghiên cứu. Không chỉ dừng ở việc kiểm kê, nghiên cứu đã mở ra hướng tiếp cận mới: biến cộng đồng địa phương từ “đối tượng được bảo vệ” thành “chủ thể bảo tồn”, thông qua việc khai thác tri thức truyền thống và phát huy sức mạnh nội tại của người dân bản địa. Mô hình kết hợp bảo tồn với du lịch cộng đồng tại thôn Vi Rơ Ngheo được đánh giá cao về tính bền vững và tiềm năng nhân rộng trên phạm vi cả nước.

Luận án được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Đồng Thanh Hải (Trường Đại học Lâm nghiệp) và TS. Nguyễn Quốc Dựng (Viện Điều tra Quy hoạch rừng), bảo đảm cả chiều sâu học thuật và khả năng ứng dụng thực tiễn.

Thành tựu học thuật nổi bật: Trong quá trình thực hiện luận án, NCS Nguyễn Thị Thiên Hương đã công bố 03 bài báo khoa học trên các tạp chí chuyên ngành uy tín trong và ngoài nước, trong đó có 01 bài báo thuộc danh mục ISI/Scopus xếp hạng Q3, nhóm tạp chí khoa học uy tín toàn cầu, được đánh giá dựa trên mức độ ảnh hưởng và chất lượng học thuật. Thành tựu này không chỉ khẳng định chất lượng nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế mà còn thể hiện năng lực hội nhập và đóng góp tích cực vào tri thức khoa học thế giới trong lĩnh vực bảo tồn đa dạng sinh học dựa vào cộng đồng.

Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp Trường (thành lập theo Quyết định số 674/QĐ-ĐHLN-ĐTSĐH ngày 20/5/2025) gồm các nhà khoa học uy tín:

GS.TS. Lưu Quang Vinh – Trường Đại học Lâm nghiệp, Chủ tịch Hội đồng
TS. Cao Thị Thu Hiền – Trường Đại học Lâm nghiệp, Thư ký Hội đồng
GS.TS. Vũ Tiến Thịnh – Trường Đại học Lâm nghiệp, Phản biện 1
TS. Đỗ Thị Xuyến – Đại học Quốc gia Hà Nội, Phản biện 2
PGS.TS. Nguyễn Lân Hùng Sơn – Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Phản biện 3
PGS.TS. Trần Ngọc Hải – Chuyên gia độc lập, Ủy viên
PGS.TS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh – Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường, Ủy viên

GS.TS. Lưu Quang Vinh – Chủ tịch Hội đồng

NCS. Nguyễn Thị Thiên Hương trình bày nội dung luận án trước Hội đồng

Hội đồng đã nhất trí tuyệt đối thông qua luận án, đồng thời đánh giá cao:

Giá trị học thuật: Cập nhật danh mục các loài quý hiếm; bổ sung dữ liệu khoa học về tình trạng và phân bố; nghiên cứu sâu về tri thức bản địa và thái độ cộng đồng.
Giá trị thực tiễn: Đề xuất kế hoạch bảo tồn kết hợp phát triển sinh kế; xây dựng mô hình cộng đồng bảo tồn kết hợp du lịch; có khả năng áp dụng cho nhiều khu vực rừng khác tại Việt Nam.
Điểm mới nổi bật: 21 loài thực vật mới ghi nhận; phân tích yếu tố văn hóa – xã hội ảnh hưởng tới bảo tồn; xây dựng mô hình cộng đồng thôn Vi Rơ Ngheo bảo tồn gắn với phát triển du lịch.

Trong suốt hành trình nghiên cứu, nữ NCS Nguyễn Thị Thiên Hương đã thể hiện bản lĩnh, ý chí kiên cường và tình yêu sâu sắc với thiên nhiên. Vượt qua những khó khăn về điều kiện thực địa, thách thức khoa học và áp lực thời gian, chị đã kiên trì hoàn thành từng giai đoạn nghiên cứu, đưa luận án đến thành công. Đây không chỉ là minh chứng cho năng lực học thuật xuất sắc mà còn là câu chuyện truyền cảm hứng về đam mê và sự bền bỉ của một nhà khoa học nữ trong lĩnh vực bảo tồn.

Buổi bảo vệ diễn ra trang trọng với sự hiện diện của lãnh đạo Trường Đại học Lâm nghiệp, các nhà khoa học, chuyên gia, cùng đông đảo đồng nghiệp và khách mời. Phát biểu chúc mừng, PGS.TS. Phạm Minh Toại, Phó Hiệu trưởng khẳng định: “Luận án không chỉ đóng góp vào kho tàng tri thức khoa học mà còn gợi mở hướng đi mới cho bảo tồn bền vững dựa vào cộng đồng. Nhà trường kỳ vọng tân Tiến sĩ sẽ tiếp tục đồng hành cùng các hoạt động nghiên cứu, đào tạo và bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam.” Thành công của nữ Tiến sĩ Nguyễn Thị Thiên Hương không chỉ khẳng định năng lực nghiên cứu xuất sắc mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ về ý chí, đam mê và tình yêu thiên nhiên. Từ những cánh rừng Kon Plông giàu tiềm năng đến hội trường Trường Đại học Lâm nghiệp, hành trình ấy đã góp phần mở ra hướng đi mới cho bảo tồn dựa vào cộng đồng một mô hình hài hòa giữa phát triển sinh kế và bảo vệ đa dạng sinh học. Câu chuyện này sẽ tiếp tục lan tỏa, kêu gọi sự chung tay của cộng đồng khoa học, chính quyền và người dân để gìn giữ những giá trị thiên nhiên quý báu cho hôm nay và mai sau.