Trong bối cảnh như vậy, sinh viên đại học Lâm nghiệp sẽ có nhiều hơn cơ hội việc làm không chỉ là công việc lâm nghiệp thuần túy tại các Viện nghiên cứu, Viện điều tra, Sở Nông Nghiệp, Trung tâm Khuyến Nông, Công ty lâm nghiệp, Vườn Quốc gia, Ban quản lý rừng, Công ty chế biến và xuất khẩu lâm sản.
Một mảng khác rất cần nguồn nhân lực chất lượng cao là chuyên gia tầm quốc gia, quốc tế, cán bộ quản lý các dự án (project officer) lớn về quản lý rừng bền vững, dự án phát triển, dự án về giảm tác động biến đổi khí hậu; Hoặc là chuyên gia kỹ thuật (technical specialist) trong các tổ chức quốc tế lớn như Ngân hàng thế giới (world Bank), Ngân hàng Phát triển Châu á (ADB), các tổ chức liên hợp quốc như Nông Lương (FAO), Phát triển (UNDP), Môi trường (UNEP); Đại sứ quán với các dự án tài chợ song phương như Mỹ (USAID), Úc (AUSAID), Na Uy, Thụy Điển …
Thứ nhất đối với sinh viên mong muốn có vị trí là chuyên gia trong nước và toàn cầu chuyên về mảng quản lý dự án và/hoặc chuyên gia kỹ thuật nên có một lộ trình 5 năm từ khi ra trường để học hỏi và cập nhật kiến thức và kinh nghiệm về lĩnh vực như lâm nghiệp và biến đổi khí hậu như REDD+, quản lý rừng bền vững, quản lý cảnh quan (landscape governance).
Các bạn nên chuẩn bị tốt vốn tiếng Anh không chỉ là học tiếng Anh học thuật, giao tiếp thông thường mà nên học rất nhiều tiếng Anh chuyên ngành. Sau đó các bạn tìm hiểu và đăng ký các chương trình học bổng cho các chuyên gia trẻ của ABD, World Bank, tình nguyện viên hoặc thực tập nghề nghiệp tại tổ chức liên hợp quốc UN, UNDP, FAOVN, UNEP tại Việt Nam hoặc tham gia các dự án quốc tế thực hiện tại Việt Nam để học hỏi và tích lũy kinh nghiệm. Trong khoảng thời gian này các bạn sẽ không chỉ được rèn rũa về chuyên môn mà cũng học được kỹ năng mềm về quản lý điều hành nhân sự, quản lý dự án, truyền thông, giải quyết vấn đề …. Nếu có một lộ trình tốt, khoảng thời gian 5 năm là đủ để các bạn sinh viên hệ tiên tiến có thể vươn xa hơn ra thế giới chở thành chuyên gia lâm nghiệp quốc gia và/hoặc quốc tế.
Và liệu rằng các bạn học Đại học Lâm nghiệp Việt Nam có thể làm việc, hưởng thục cuộc sống, định cư ở những nước có nền lâm nghiệp phát triển bậc nhất thế giới như Canada hay không? Câu trả lời là “có” với một lộ trình tốt. Chắc có lẽ sinh viên lâm nghiệp có thể làm việc tại Úc và Mỹ. Tuy nhiên, trong bài viết này tác giả tốt nghiệp Đại học Lâm nghiệp Việt Nam là người đang làm việc Lâm nghiệp tại Canada nên chỉ đề cập đến làm thế nào để sinh viên lâm nghiệp có thể xin việc, hòa nhập với môi trường ở đây.
Đối với những sinh viên có ước mơ và có hoài bão khám phá những vùng đất mới, xứ sở mới. Canada có thể là lựa chọn phù hợp cho bạn. Để có thể xin việc và hành nghề lâm nghiệp ở Canada bạn trước hết phải tìm hiểu về nền lâm nghiệp nước sở tại. Canada là nước chú trọng đến quản lý rừng bền vững do vậy bên cạnh các môn cơ sở đã học, bạn nên có kiến thức và thức và thực tiễn tốt về quản lý rừng bền vững. Tiếp đến bạn nên tìm hiểu về lập pháp và hệ sinh thái rừng của Canada (temperate and boreal forests vs tropical forests). Phần quan trọng là đất nước Canada là chính phủ liên bang do vậy bạn muốn làm việc, sinh sống ở tỉnh bang nào thì nên tìm hiểu kỹ về tỉnh bang đó.
Để cụ thể hóa giấc mơ của mình, bạn nên tìm hiểu rất kỹ yêu cầu công việc lâm nghiệp của các nhà tuyển dụng của Canada thông qua các trang web như Indeed.com, Linkedin, Canada-forest Job hoặc trang web về tuyển dụng của tỉnh đó.
Về cơ bản có hai con đường để có tìm kiếm công việc lâm nghiệp tại Canada. Chương trình Thạc sỹ về Quản lý rừng bền vững dành riêng cho sinh viên tốt nghiệp và tìm việc phù hợp tại tỉnh British Columbia (Master of Sustainable Forest Management | UBC Forestry) hoặc Chương trình Thạc Sỹ về Bảo tồn rừng của Đại học Toronto (University of Toronto offers a Master in Forest Conservation). Dành riêng cho sinh viên tốt nghiệp và mong muốn tim cơ hội việc làm, sinh sống tại Canada. Tất cả các bạn sinh viên Lâm nghiệp có vốn tiếng Anh tốt đều có thể có cơ hội học một trong hai khóa học này.
Hai là bạn có bằng cấp, kinh nghiệp, tiếng Anh tốt và xin được việc (job offer). Bạn sẽ trải qua quá trình đánh giá bằng cấp và kinh nghiệp (Credential Assessment Process for Foreign-Trained Applicants and Graduates for non-Accredited Program, Canadian Federation of Professional Foresters of Associations). Cho quá trình đánh giá này kinh nghiệm và bằng cấp của bạn được đánh giá tương đương thông qua bộ tiêu chuẩn quốc gia duy nhất. Nghĩa là nếu bạn có bằng đỏ, tiếng Anh xuất sắc không đảm bảo rằng bạn đạt được tất cả các tiêu chí của bộ đánh giá. Lâm nghiệp là ngành đòi hỏi kinh nghiệm thực tế và hiểu biết về hệ sinh thái sở tại hơn là lý thuyết.
Các bạn lưu ý có một điểm chung là mọi cá nhân muốn hòa nhập và làm việc lâm nghiệp tại Canada đều phải đăng ký trờ thành đăng ký trở thành RPF (Registered Professional Forester) hoặc RFT (Register Forest Technologist). Mỗi tỉnh của Canada có một Hiệp hôi lâm nghiệp riêng để điều tiết và quản lý người trong ngành lâm nghiệp (any professional forester). Lộ trình này là chung cho cả người bản địa tốt nghiệp ngành lâm nghiệp tại Canada hoặc sinh viên quốc tế.
Bài Viết thể hiện quan điểm và dựa trên kinh nghiệm tìm việc làm của tác giả (Nguyễn Xuân Giáp, cựu sinh viên khóa 47 Lâm sinh, Trường Đại học Lâm Nghiệp).