Cây Mai Yên tử – loài cây mang trong mình vẻ đẹp thanh cao và giá trị sinh thái sâu sắc – đã được lựa chọn như một loài cây góp phần khởi tạo không gian sinh thái – văn hóa – giáo dục tại núi Luốt. Hoạt động trồng rừng này không chỉ góp phần phục hồi cảnh quan mà còn mở ra cơ hội kết nối giữa người học và thiên nhiên, giữa đào tạo và thực tiễn, giữa nhà trường và các giá trị phát triển bền vững mà Việt Nam và thế giới đang hướng đến.
Cây Mai Yên Tử – Loài cây biểu tượng của sự sống bền bỉ
Cây Mai Yên Tử (Ochna integerrima) là loài thực vật gỗ nhỏ thuộc họ Mai (Ochnaceae), phân bố chủ yếu tại các vùng núi đá vôi Đông Bắc, đặc biệt nổi bật tại khu vực dãy Yên Tử, Quảng Ninh. Đây là loài cây đặc trưng cho mùa xuân phương Bắc, với hoa vàng rực nở thành từng chùm, thường xuất hiện sau đợt rụng lá, tạo nên hình ảnh vừa hoài cổ vừa thanh nhã.
Về mặt sinh thái, cây Mai Yên Tử có khả năng sinh trưởng tốt trên đất khô, sỏi đá, có thể chịu hạn và chịu ánh sáng mạnh. Chính đặc điểm này khiến nó trở thành ứng cử viên phù hợp để phục hồi các khu vực sườn dốc, đất xói mòn hoặc nghèo dinh dưỡng. Không chỉ có tác dụng giữ đất, chắn gió, cây Mai Yên Tử còn thu hút côn trùng thụ phấn và góp phần hình thành tiểu sinh cảnh cho các loài sinh vật khác trong hệ sinh thái rừng.
Đáng chú ý, đây là loài cây có tính biểu tượng cao. Gắn liền với di sản văn hóa Yên Tử và tư tưởng Phật giáo Trúc Lâm, Cây Mai Yên Tử không đơn thuần là cây cảnh mà còn là biểu tượng của đức hạnh, sự thanh cao và bền bỉ – phẩm chất mà người học ngành Lâm nghiệp cần thấm nhuần trong quá trình học tập và phụng sự xã hội.
Núi Luốt – Từ thực địa giảng dạy đến mô hình phục hồi sinh thái
Nằm trong khuôn viên Trường Đại học Lâm nghiệp, núi Luốt là một khu vực rừng thực nghiệm có giá trị về mặt đào tạo, nghiên cứu và bảo tồn. Địa hình tại đây chủ yếu là đồi núi thấp, sườn dốc từ 10–25 độ, đất nghèo dinh dưỡng, dễ bị rửa trôi trong mùa mưa. Trước đây, khu vực này từng được sử dụng cho các mô hình trồng rừng phòng hộ, phục hồi đất trống, nhưng diện tích cây bản địa chưa đáng kể và chưa có định hướng rõ ràng về giá trị cảnh quan – sinh thái – văn hóa.
Việc chọn núi Luốt để trồng 2000 cây Mai Yên Tử là một quyết định chiến lược cả về mặt học thuật lẫn môi trường. Đây là khu vực sinh viên có thể tiếp cận thuận lợi để thực hành, là nơi dễ giám sát và đánh giá sinh trưởng của cây trồng. Đồng thời, khi những cây Mai lớn lên và nở hoa vào mỗi mùa xuân, khu vực này sẽ trở thành không gian sinh thái – văn hóa đặc sắc, mang lại bản sắc riêng cho Đại học Lâm nghiệp.
Điểm đặc biệt trong hoạt động lần này là toàn bộ quy trình từ khảo sát địa điểm, thiết kế tuyến trồng, chuẩn bị cây giống, đào hố, trồng cây đến chăm sóc sau trồng đều do sinh viên và giảng viên phối hợp thực hiện. Cách tiếp cận “người học làm trung tâm” được hiện thực hóa rõ nét, giúp sinh viên chủ động nắm bắt kiến thức kỹ thuật và đồng thời thấm nhuần tinh thần nghề nghiệp – một tinh thần vừa gần gũi đất đai, cây cối, vừa hướng về những giá trị nhân bản lâu dài.
Trồng Mai – Trồng tri thức, gieo tương lai
Theo ghi nhận, đợt trồng đầu tiên vào ngày 15/6/2025 đã huy động hơn 100 cán bộ, giảng viên, sinh viên từ các khoa chuyên môn như Lâm học, Quản lý tài nguyên rừng, Kinh tế… cùng sự phối hợp của Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên nhà trường. Cây giống được chuẩn bị từ nguồn giống đã qua chọn lọc, chiều cao trung bình 40–60 cm, rễ khỏe, đảm bảo tỷ lệ sống cao.
Các kỹ thuật cơ bản như phát thực bì, đào hố, trồng cây, chăm sóc cây sau trồng đều được thực hiện đồng bộ. Trong tháng đầu sau trồng, tổ chăm sóc sẽ tổ chức theo dõi tỷ lệ sống, phát quang cỏ dại quanh gốc (nếu có), cho thấy sự nghiêm túc và chuyên nghiệp trong cách triển khai.
Không dừng lại ở kỹ thuật, hoạt động trồng cây lần này còn gửi gắm một thông điệp sâu sắc về đạo đức nghề nghiệp: Người học ngành Lâm nghiệp không chỉ “biết trồng cây” mà còn phải “biết yêu cây, hiểu cây, bảo vệ cây” – qua đó mới hiểu và bảo vệ được rừng.
Sự kiện cũng được gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) mà Việt Nam đã cam kết: SDG 13 (hành động vì khí hậu), SDG 15 (bảo vệ hệ sinh thái trên cạn), và đặc biệt là SDG 4 (giáo dục chất lượng). Từ hoạt động trồng Mai, người học có thể tiếp cận cách tiếp cận liên ngành giữa sinh thái, xã hội, giáo dục và văn hóa – điều mà các trường đại học tiên tiến trên thế giới đang hướng đến.
Hiệu ứng lan tỏa và định hướng phát triển mô hình
Không chỉ dừng lại ở một sự kiện đơn lẻ, trồng Mai Yên Tử trên núi Luốt đang được định hướng phát triển thành một mô hình học tập – nghiên cứu – giáo dục dài hạn. Với sự hỗ trợ từ các khoa chuyên môn, trường Đại học Lâm nghiệp sẽ tiến hành:
- Xây dựng bản đồ GIS tuyến trồng Mai để theo dõi sinh trưởng và thay đổi cảnh quan;
- Thiết lập chuỗi quan trắc môi trường (ẩm độ đất, ánh sáng, sâu bệnh) tại các lô trồng khác nhau để phục vụ nghiên cứu sinh viên và luận văn sau đại học;
- Tổ chức định kỳ các đợt chăm sóc và bổ sung trồng lại, đảm bảo tỷ lệ sống đạt trên 85% trong 2 năm đầu;
- Biên soạn tài liệu đào tạo và nghiên cứu dựa trên quá trình theo dõi sinh trưởng của cây Mai, kết hợp giảng dạy các môn học như sinh thái học, kỹ thuật lâm sinh, quản lý rừng bền vững,…
Ngoài ra, kế hoạch trồng bổ sung vào tháng 8/2025 và mở rộng sang khu vực khác trong khuôn viên trường sẽ được thực hiện theo phương châm “Mỗi sinh viên một cây Mai – Mỗi lớp một tuyến rừng” – tạo nên sự gắn kết giữa người học và rừng ngay từ năm học đầu tiên.
Trồng 2000 cây Cây Mai Yên Tử tại núi Luốt không đơn thuần là hoạt động phủ xanh đất trống. Đó là hành động gieo mầm sinh thái, là bài học sống động về nghề rừng, là một biểu tượng kết nối giữa tri thức, thiên nhiên và con người.
Với mỗi gốc Mai bén rễ, một thông điệp về tình yêu rừng, trách nhiệm môi trường và khát vọng phát triển bền vững lại được lan tỏa mạnh mẽ hơn trong cộng đồng sinh viên và giảng viên Đại học Lâm nghiệp. Núi Luốt rồi sẽ xanh hơn – không chỉ bởi màu lá cây Mai Yên Tử, mà còn bởi tinh thần trách nhiệm của một thế hệ trẻ đã và đang trưởng thành giữa những bài học của thiên nhiên.
Một số hình ảnh hoạt động trồng cây Mai Yên Tử tại núi Luốt
.
Nguồn: Khoa Lâm học